David Lynch: Eşsiz bir film yapımı mirası

Twin Peaks'ın pilot bölümünde David Lynch, bir lise ortamında günlük yaşamın sıradan ritimlerini ustaca yakalar. Bir kız sigara gizlice girer, bir çocuk müdürün ofisine çağırılır ve bir öğretmen devam eder. Bir polis memuru sınıfa girdiğinde ve öğretmene fısıldadığında sahne aniden değişir. Bir çığlık havayı deliyor ve pencereden bir öğrenci avluya koşarken görülüyor. Öğretmen, yaklaşmakta olan bir duyuruya işaret ederek gözyaşlarını tutmaya çalışır. Daha sonra Lynch'in kamerası boş bir koltuğa odaklanıyor, çünkü iki öğrenci bilerek bir bakış attı ve arkadaşları Laura Palmer'ın öldüğünü fark ediyor.

Lynch'in çalışması, yüzey seviyesi detaylarına titiz ilgisiyle ünlüdür, ancak normalliğin kaplamasının altındaki rahatsız edici gerçekleri ortaya çıkararak sürekli olarak daha derine iner. Twin Peaks'tan gelen bu sahne, kariyerinin tematik özünü kapsar ve sıradan olanı olağanüstü ile harmanlar. Bununla birlikte, Lynch'in yirmi yılı aşkın bir süredir geniş çalışma grubundaki birçok ikonik andan sadece bir tanesi. Her fan, tekil sesinin çeşitli çekiciliğini yansıtan farklı bir favoriye sahip olabilir.

"Lynchian" terimi, kolay kategorizasyona meydan okuyan rahatsız edici, rüya benzeri bir kaliteyle eş anlamlı hale geldi. Lynch'in sanata benzersiz katkısının bir kanıtıdır, daha geniş, daha yaygın bir yönelim bozukluğu duygusu yakalayan "Kafkaesque" e benzer. Böyle farklı bir sanatçının geçmesi, çalışmalarının onlarla yankılanmasının sayısız yollarını takdir eden hayranlar tarafından derinden hissedilir.

Tomurcuklanan film meraklıları için, Eraserhead'i izlemek bir geçit törenidir. Bu gelenek, bir gencin ve kız arkadaşı tarafından kanıtlandığı gibi nesiller boyunca devam eder, ikiz zirveleri aşırı izlemeyi seçerek, 2. sezonun Windom Earle dönemine ulaşır. Lynch'in çalışması zamansız kalır ve garip olanlarla harmanlanır. Bu, bir çocuğun yatak odasının 1950'leri çağrıştırdığı, ancak gerçeküstü, Lynchian klonları ve diğer dünya boyutlarında var olduğu Twin Peaks: The Return (2017) 'de açıktır.

Hollywood'un nostaljik içeriği canlandırma eğilimine rağmen, Lynch'in dönüşteki yaklaşımı geleneksel bir şey değildi. Orijinal dizideki kilit karakterleri anlamlı bir şekilde yeniden tanıtarak beklentileri altüst etti ve Lynchian ahlakına sadık kaldı. Lynch, Dune'de olduğu gibi Hollywood normlarına uyduğunda, sonuç zorluklarına rağmen benzersiz bir Lynchian filmiydi. Ticari bir bağlamda bile vizyonu, Max Evry'nin kitabında, Kargaşa'daki bir başyapıt olan açıklanamazdı.

Lynch'in filmleri genellikle güzelliği tuhaf bir şekilde yan yana koyar. Ana akım beğeni toplayan en yakın fırçası olan fil adamı , sert bir tarihsel gerçekliğin zeminine karşı hem dokunaklı hem de rahatsız edici. Bu unsurların karışımı özünde Lynchian, ancak anında tanınabilir tür sınıflandırmasına meydan okuyan Lynchian'dır.

Blue Velvet, Lynch'in banliyö yaşamının cephesini soyma yeteneğini örneklendirir ve daha koyu, gerçeküstü bir akım ortaya çıkarır. Filmin bir Norman Rockwell resmini anımsatan ayarı, uğursuz dünyayla Jeffrey'in keşfettiği keskin bir tezat oluşturuyor. Lynch'in Blue Velvet dahil çalışması, artık yaygın olmayan etkilerden yararlanıyor ve onu sinemada tekil bir figür olarak işaret ediyor.

Lynch'in etkisi çağdaş film yapımcılarına uzanıyor. Jane Schoenbrun's I TV Glow'u (2024) gördüm , Lynch'in stilini ikiz zirvelerden esinlenerek yansıtan bir sahne içeriyor. Yorgos Lanthimos, Robert Eggers, Ari Aster, David Robert Mitchell, Emerald Fennell, Richard Kelly, Rose Glass, Quentin Tarantino ve Denis Villeneuve gibi yönetmenlerin hepsi Lynch'in gerçeküstü ve diğer dünya refahından çekildi.

David Lynch'in mirası sadece filmlerinde değil, sinema üzerindeki kalıcı etkisinde. Yüzeyin altındaki katmanları keşfetmeye devam ederken, her zaman ustaca açıkladığı "Lynchian" öğelerini arayacağız.

David Lynch ve Jack Nance, Eraserhead setinde.